Drodzy Państwo,
Podczas różnorodnych form doskonalenia, które oferujemy, staramy się Was inspirować do działania na rzecz lepszej edukacji. Dbamy o to, aby nasze metodyczne porady były skuteczne i miały realny wpływ na Waszą pracę oraz na to, jak uczą się Wasi uczniowie.
W zakładce „Edukacyjne Inspiracje” dzielimy się treściami, które sami uważamy za cenne i rozwijające. Mamy nadzieję, że te materiały będą wsparciem w codziennych wyzwaniach zawodowych. Pamiętajmy, że umiejętność dzielenia się pomysłami wspiera nasz rozwój i podtrzymuje nasze pasje.
Zachęcamy również do udziału w szkoleniach, sieciach współpracy i samokształcenia. Inspirujmy się nawzajem!
Nauczyciele konsultanci i doradcy metodyczni
===========================================================================================================
„Gramatyczna pizza” – metoda aktywizująca w utrwalaniu wiadomości o częściach mowy
Współczesna dydaktyka języka polskiego wymaga od nauczyciela nie tylko przekazywania wiedzy, lecz także stosowania takich strategii, które angażują uczniów, rozwijają ich kreatywność i wspierają proces zapamiętywania. Jedną z metod aktywizujących, która doskonale wpisuje się w te założenia, jest „Gramatyczna pizza” – innowacyjne podejście zaczerpnięte z grupy nauczycielskiej Poloniści z pasją.
Opis metody
Po uprzednim powtórzeniu wiadomości o częściach mowy uczniowie zostają podzieleni na kilkuosobowe grupy. Każda z nich otrzymuje od nauczyciela puste pudełko po pizzy, które staje się przestrzenią do twórczej pracy. Wewnątrz pudełka uczniowie rysują duże koło – symbol pizzy – i dzielą je na tyle części, ile części mowy znają. Każdy „kawałek pizzy” zostaje oznaczony nazwą części mowy oraz pytaniem, na które ta część odpowiada (np. rzeczownik – kto? co?). Następnie uczniowie przystępują do wypełniania swojej „pizzy” składnikami – czyli przykładami wyrazów przyporządkowanych do odpowiednich części mowy. Ich zadaniem jest umieszczenie jak największej liczby przykładów w każdej sekcji. W miarę możliwości i dostępnego czasu uczniowie mogą ozdobić pudełka od zewnątrz, co dodatkowo sprzyja estetyzacji przestrzeni edukacyjnej oraz wzmacnia poczucie odpowiedzialności za wspólny projekt.
Cele i korzyści dydaktyczne
Głównym celem zastosowania metody „Gramatyczna pizza” jest utrwalenie wiadomości o częściach mowy poprzez działanie praktyczne, które wykorzystuje elementy pracy zespołowej, myślenia wizualnego i elementów zabawy. Do najważniejszych korzyści dla uczniów należą:
- Utrwalenie i usystematyzowanie wiedzy w atrakcyjnej formie sprzyjającej zapamiętywaniu dzięki skojarzeniom wizualnym i manualnej aktywności.
- Wzmacnianie współpracy i komunikacji w grupie, co rozwija kompetencje społeczne i uczy odpowiedzialności za wspólne zadanie.
- Kształcenie umiejętności klasyfikowania i przyporządkowywania informacji, co jest istotne zarówno w nauce gramatyki, jak i w szerszym kontekście edukacyjnym.
- Rozwijanie kreatywności i poczucia sprawczości, co zwiększa motywację do nauki i pozytywne nastawienie do przedmiotu.
Metoda „Gramatyczna pizza” doskonale sprawdza się zarówno w szkole podstawowej, jak i na pierwszym etapie szkoły ponadpodstawowej, jako forma powtórzenia, utrwalenia lub diagnozy poziomu wiedzy uczniów. Jest przykładem, jak proste i dostępne materiały dydaktyczne – takie jak pudełka po pizzy – można przekształcić w skuteczne narzędzia dydaktyczne.
Renata Goszcz – nauczycielka języka polskiego w SP 13 w Pabianicach
Bunt nastolatka. Od konfliktu do akceptacji w perspektywie neurobiologii – Eduakcja – nowoczesny program szkoleń online dla nauczycieli.
EduAkcja_Bunt_nastolatka_Materialy
Zachęcam Państwa do wykonania prostego doświadczenia chemicznego, w którym otrzymuje się biało-czerwoną flagę.
Doświadczenie: Flaga w probówce
Sprzęt: probówki, pipety plastikowe miarowe, zlewki, statywy do probówek
Odczynniki: sok malinowy, mleko
Wykonanie:
- Do pierwszej zlewki wlej sok malinowy, do soku włóż pipetę miarową. Do drugiej zlewki wlej mleko, do mleka włóż pipetę miarową.
- Za pomocą pipety miarowej do probówki wlej sok malinowy (ok. 3 cm wysokości w probówce). Następnie powoli, po ściance probówki, wlej za pomocą pipety miarowej mleko. Wysokości obu warstw powinny być zbliżone.
Życzę Państwu owocnego eksperymentowania!
Dorota Tokarska nauczyciel chemii w 1 LO w Pabianicach
Poniżej zdjęcia:
TEZOWY CHIŃCZYK
Jedną z umiejętności, które wydają się szczególnie trudne dla uczniów w szkole podstawowej, jest formułowanie argumentów.
Z pomocą może przyjść metoda „tezowy chińczyk” możliwa do zastosowania w każdej klasie i nie tylko na języku polskim.
Materiały dla uczniów:
- Plansza do gry.
- Lista tematów.
- Słownictwo ułatwiające formułowanie tez i hipotez.
Zasady:
Na zajęciach wykorzystuje się planszę z gry w „Chińczyka” z naniesionymi na polach numerami, którym odpowiadają różne tematy. Polecenie dla uczniów w oryginalnej wersji brzmi następująco:
„Poniżej otrzymujesz listę tematów. Gdy staniesz pionkiem na polu z określoną cyfrą, zapisujesz tezę i hipotezę na temat ukryty pod cyfrą z Twojego pola. Za każdym razem użyj innego słownictwa służącego do formułowania tezy i hipotezy. Następny rzut możesz wykonać po zapisaniu tezy i hipotezy, które przed rzutem odczytujesz na głos. Pozostali gracze oceniają ich poprawność. Jeśli są dobre, możesz wykonać następny rzut.
Uwaga! Za każdym razem, kiedy zapiszesz poprawną tezę i hipotezę, do wyrzuconej liczby oczek dodajesz 2. Czyli, jeśli wyrzuciłeś 4 dodajesz 2 i przesuwasz się o 6 pól. Jeśli nie udało Ci się sformułować tezy i hipotezy lub są niepoprawne, stoisz w miejscu.
Wygrywają dwie osoby, ta która pierwsza dotrze do mety i ta, która zapisała najwięcej poprawnych tez i hipotez. Grę kończycie w chwili, kiedy pierwsza osoba dotrze do mety. Pamiętajcie o czytelnym, poprawnym zapisie tez i hipotez. W przypadkach spornych prosicie o pomoc nauczyciela”[1].
Wersję wyjściową można modyfikować w zależności od potrzeb i możliwości uczniów.
Uczniowie nie muszą, na przykład, rywalizować o wygraną, tylko walczyć o plusy za dobrze sformułowane tezy poparte przykładami.
Gra budzi wiele emocji i daje uczestnikom poczucie satysfakcji.
Zachęcam do wypróbowania! Sylwia Grzeszna
[1] KAILEAN – Akredytowana Placówka Doskonalenia Nauczycieli, „Uczymy pisania – kreatywnie, aktywnie, z humorem” (materiały ze szkolenia).
Przykładowa lista tematów:
- Pływanie 2. Ściąganie. 3. Oszukiwanie innych. 4. Gry komputerowe. 5. Czytanie książek. 6. Pomoc innym. 7. Jedzenie słodyczy. 8. Sport. 9. Zdrowe odżywianie. 10. Telefon komórkowy. 11. Ucieczka z lekcji. 12. Jedzenie czipsów. 13. Sprzątanie pokoju. 14. Wolontariat. 15. Przyjaźń. 16. Zanieczyszczenie środowiska. 17. Oglądanie telewizji. 18. Jazda na rowerze. 19. Muzyka. 20. Lektury szkolne. 21. Wakacje. 22. Szkoła. 23. Wyjazdy za granicę. 24. Boże Narodzenie. 25. Dopalacze. 26. Wycieczki szkolne. 27. Jedzenie warzyw. 28. Ferie zimowe. 29. Kino. 30. Gotowanie. 31. Segregacja śmieci. 32. Matematyka. 33. Rodzeństwo. 34. Obowiązki domowe. 35. Palenie papierosów. 36. Kłamanie. 37. Internet. 38. Samotność. 39. Bójki. 40. Komputery. 41. Sztuczna inteligencja. 42. Wojna. 43. Pewność siebie.
Przykładowe słownictwo ułatwiające formułowanie tez: uważam, że; bez wątpienia; według mnie; w mojej opinii; jestem przekonany; z całą pewnością; moim zdaniem; niewątpliwie; jestem zdania, że; nie mam wątpliwości, sądzę, że
Przykładowe słownictwo ułatwiające formułowanie hipotez: prawdopodobnie; być może; przypuszczam; możliwe, że; nie mam pewności, czy; wydaje mi się, że; są osoby, które wierzą, że
NA DOBRY START
Nowy rok szkolny to moment, kiedy wszyscy wyruszamy w kolejną edukacyjną podróż. To podróż pełna wyzwań i niespodzianek, czasem trudna i wyczerpująca, ale jednocześnie pełna momentów radości, odkryć i satysfakcji.
Czy znacie sposób na udaną wyprawę w swojej klasie?
Z pomocą Wam może przyjść technika obrazowania myślenia „Kompas”. Zastosowanie tej techniki pomaga nam wszystkim podążać w jednym, wspólnie wyznaczonym kierunku.
Dzięki tej technice:
- możemy bliżej poznać uczniów – ich cele, refleksje, obawy, preferowane style uczenia się, pasje, słabe i mocne strony, czy nawet zakres wiedzy na dany temat,
- uczniowie stają się naszymi partnerami w planowaniu procesu uczenia się, a tym samym uczą się brać za niego odpowiedzialność.
Zastosowanie tej techniki spełni swoją funkcję tylko wtedy, jeśli zgromadzone przy jego pomocy informacje rzeczywiście zostaną wykorzystane przy planowaniu dalszej pracy, wyborze materiałów, ustalaniu zasad współpracy z uczniami czy wspieraniu ich w dążeniu do ich indywidualnych celów. W przeciwnym razie, mogą stwierdzić, że zmarnowały swój czas, niepotrzebnie się przed Tobą otworzyły i następnym razem już nie będą tak chętnie dzielić się swoimi refleksjami.
Zasady
Krok 1
Wprowadzenie
Nauczyciel porównuje początek roku szkolnego do wspólnej podróży. Podkreśla jak ważne jest to, żeby się podczas takiej podróży nie zgubić i trzymać wyznaczonego kierunku. Pyta uczniów, jakie narzędzia pomagają podróżnikom znaleźć drogę, lub/i jeśli uczniowie nie mieli okazji używać kompasu, pokazuje im go i przez pytania o poszczególne elementy urządzenia, wyjaśnia zasady jego działania. Następnie, prowadzący rysuje na brystolu kompas, następnie przyklejamy kartki z literami wyznaczającymi kierunki i kartonową strzałkę. Wyjaśnia, że jest to specjalny kompas, który pozwoli całej grupie zaplanować pracę, wyznaczyć wspólne cele, ustalić potrzeby i zasady współpracy, a także dowiedzieć się czegoś o sobie nawzajem. Warto na tym etapie podkreślić, że kompas zadziała tylko, jeśli uczestnicy zabawy szczerze podzielą się swoimi przemyśleniami i uwagami. Sam zobowiązuje się także do uczestnictwa w zabawie.
Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że literki na tarczy kompasu oznaczają kierunki geograficzne w języku angielskim, a następnie wyjaśnia pokrótce, co oznaczają w kompasie, którego będą używać podczas zajęć:
N – narzędzia
W – wiedza
E – emocje
S – sugestie
Informujemy uczniów, w jaki sposób zostaną zapisane odpowiedzi członków grupy. Mogą oni zapisywać swoje odpowiedzi na karteczkach post-it, a następnie przyklejać je wokół odpowiedniej litery na tarczy kompasu. Dzieci młodsze rysują obrazki symbolizujące swoje przemyślenia, a prowadzący zapisuje ich odpowiedzi i pomaga umieścić je wraz z obrazkami w odpowiednim miejscu.
Krok 2:
Pytanie o emocje
Nauczyciel rozpoczyna pracę z kompasem od pytań o emocje. Zgromadzone na tym etapie, a także w następnym punkcie informacje mogą zostać wykorzystane w części poświęconej narzędziom i sugestiom. W zależności od wieku uczniów i czasu, jakim grupa dysponuje na pracę z kompasem, prowadzący zadaje wybrane pytania:
- Jakie emocje mogą nam towarzyszyć w szkole/podczas zajęć?
- Czy czasem jesteś wesoły? Co cię cieszy? Czym jesteś podekscytowany? Dlaczego/kiedy jesteś w szkole szczęśliwy? Co sprawia, że się uśmiechasz? Co sprawia, że masz dobry nastrój?
- Czy czasem jesteś smutny? Co cię smuci? Czym się martwisz? Dlaczego/kiedy masz zły nastrój?
- Czy czasem się boisz? Czego się obawiasz? Kiedy/dlaczego czujesz strach?
- Czy czasem jesteś zły i zdenerwowany? Co sprawia, że tak się czujesz?
- W jakich sytuacjach podczas zajęć czujesz się zawstydzony? A co sprawia, że jesteś dumny?
- Czy czasem podczas zajęć w szkole jesteś zaskoczony? Czy lubisz niespodzianki podczas zajęć?
Krok 3:
Pytanie o wiedzę
- Czego chcielibyście się w szkole dowiedzieć/nauczyć?
- Jakie informacje mogą nam się przydać? Jakie umiejętności będą nam potrzebne?
- Czego musicie się nauczyć? Co do tej pory sprawiało wam trudność?
- Co warto wiedzieć/umieć?
- Jakie mamy cele?
Krok 4:
Pytanie o narzędzia
- Co będzie nam potrzebne, żeby się uczyć/osiągnąć nasze cele? Jakie narzędzia/rzeczy nam się przydadzą? Czy jest ktoś, kto mógłby nam pomóc?
- Czego potrzebujemy, żeby uniknąć wspomnianych wcześniej nieprzyjemnych sytuacji? Czego potrzebujemy, żeby zawsze czuć się dobrze podczas zajęć?
Na tym etapie prowadzący zadaje pytania odnoszące się do informacji dotyczących emocji oraz celów edukacyjnych, w jaki sposób można te cele osiągnąć.
Krok 5:
Pytanie o sugestie
- Co jeszcze moglibyśmy zrobić, żeby udało nam się osiągnąć nasze cele?
- Jakie są wasze propozycje/sugestie?
- Jak wyobrażacie sobie naszą wspólną pracę?
- Jakie zajęcia wam się marzą?
- Co sprawiłoby, że czulibyście się w szkole jeszcze lepiej?
- Co lubicie robić w domu i na zajęciach dodatkowych? Co moglibyśmy wykorzystać podczas zajęć?
Krok 6:
Refleksja
- Do czego nam kompas? Czy już w czymś nam pomógł? Co powinniśmy z nim zrobić, żeby pomógł nam nie zgubić się podczas naszej podróży i osiągnąć cel?
Jeżeli to możliwe, warto umieścić kompas w widocznym miejscu w klasie, żeby móc odnosić się do poczynionych wspólnie ustaleń, ale także pokazywać uczniom:
- co udało im się już osiągnąć?
- jak zastosowane przez nich rozwiązania pomagają zniwelować negatywne emocje?
- że ich sugestie są brane pod uwagę w procesie nauczania, a tym samym, że mają oni nad nim kontrolę.
Zobaczcie, ile ważnych dla Waszej dalszej współpracy informacji, udało Wam się zgromadzić.
Powodzenia!
M.P.